Ymchwil ac Arloesi>Gwyddor Chwaraeon Cymhwysol>Gwyddor Gymhwysol Anafiadau

Gwyddor Gymhwysol Anafiadau

​Mae cynnydd byd-eang mewn anafiadau yn bygwth manteision eang chwaraeon, ymarfer corff a gweithgaredd corfforol. Mae mewnwelediadau gwyddonol i natur gymhleth ac amlochrog anafiadau yn hanfodol er mwyn cynorthwyo i liniaru'r effeithiau niweidiol trwy ddatblygu'r strategaethau atal ac adfer mwyaf effeithiol.

Mae Grŵp Ymchwil Gwyddor Gymhwysol Anafiadau yn ymdrin â themâu trawsbynciol sy'n gysylltiedig â rhagfynegi anafiadau, pryd maen nhw’n digwydd, ymateb iddyn nhw ac adsefydlu gan ddefnyddio rhaglen arloesol o ymchwil amlddisgyblaethol a rhyngddisgyblaethol. Cenhadaeth gyffredinol y grŵp yw cyfuno rhagoriaeth ymchwil mewn disgyblaeth unigol o fewn disgyblaethau gan gynnwys biomecaneg, seicoleg, seicoffisioleg a meddygaeth chwaraeon i wella ansawdd ac effaith ymchwil gwyddoniaeth gymhwysol anafiadau. Ymdrinnir â chenhadaeth y grŵp trwy bedwar prif faes ymchwil.

 

Meysydd Ymchwil / Arloesi

Rhagfynegi pryd y bydd anafiadau yn digwydd

Er bod straen corfforol a meddyliol yn rhan annatod o hwyluso addasiadau cadarnhaol i hyfforddiant ar gyfer gwell perfformiad mewn chwaraeon, gall lefelau gormodol o straen fod yn niweidiol o ran cynyddu'r risg o anaf, a’r tebygrwydd y byddant yn digwydd.  Mae anaf a straen yn amlochrog eu natur  ̶  nodwedd sydd wedi rhwystro ein dealltwriaeth o fecanweithiau ac amlder  achosion o anafiadau. Mae'r ymchwil hon yn defnyddio dulliau amlddisgyblaethol a rhyngddisgyblaethol arloesol sy'n tynnu ar safbwyntiau o fyd seicoleg, biomecaneg a seicoffisioleg i archwilio’r rhyngweithio cymhleth rhwng ffactorau sy'n gysylltiedig â straen wrth ragfynegi anafiadau mewn chwaraeon a’u hamlder.

Themâu Allweddol: Rhyngweithiadau o ran straen mewn achosion o anafiadau i athletwyr; straen a pherfformiad mewn chwaraeon.

Ymateb i anaf, a gwella ohono

Mae canlyniadau anafiadau fel arfer yn gysylltiedig â ffactorau ffisiolegol ac anatomegol. Ond mae corff cynyddol o ymchwil empirig wedi awgrymu y gallai ffactorau seicolegol a seicogymdeithasol gyfrannu at, hwyluso ac atal gwella o anaf. Mae'r ymchwil hon yn archwilio'r ffactorau seicolegol amlochrog sy'n gysylltiedig ag ymatebion athletwyr i anaf, a gwella ohonyn nhw. Archwilir ffactorau fel cefnogaeth gymdeithasol athletwyr, effeithiolrwydd triniaeth a chadw ati, a hyder.

Themâu Allweddol: Ffactorau seicolegol a seicogymdeithasol; Cefnogaeth gymdeithasol ac emosiynol; Effeithlonrwydd gwella a chadw at driniaeth.

 

Adsefydlu ar ôl anafiadau a dychwelyd i chwaraeon 

Mae datblygu strategaethau adsefydlu effeithiol yn sylfaenol wrth hwyluso dychwelyd at chwaraeon yn amserol a diogel. Mae'r ymchwil hon yn defnyddio safbwyntiau o fyd seicoleg, biomecaneg, ffisioleg a niwromecaneg i archwilio a llywio datblygiad y strategaethau hyn. O fewn cam cyntaf y gwaith o adsefydlu ar ôl anafiadau, archwilir llwytho mecanyddol yr aelodau isaf (biomecaneg), effeithlonrwydd symud (effeithiau ffisiolegol) a chanlyniadau perfformiad mewn ymateb i weithredu strategaethau ailhyfforddi sy'n rhoi pwyslais ar ddamcaniaethau canolbwyntio sylw a hunan-fodelu (seicolegol). Mae ymchwil arall yn defnyddio persbectif niwromecanyddol i archwilio rhyngweithiadau rhwng ystum a symud sy'n hwyluso’r gwaith o ddylunio profion gweithredol ac yn helpu i lywio datblygiad strategaethau dychwelyd i chwaraeon.

Themâu Allweddol: Ailhyfforddi rhedeg; Dysgu ysgogol ar gyfer adsefydlu; Anaf ACL a dychwelyd at chwaraeon.

 

Meddygaeth anafiadau chwaraeon a’r rhyngwyneb rhwng perfformiad ac ymarferydd 

Defnyddir safbwyntiau o fyd meddygaeth chwaraeon, biomecaneg, seicoleg, gwyddor data ac epidemioleg i lywio'r broses o drosglwyddo mewnwelediadau gwyddonol i'r rhyngwyneb rhwng perfformiad ac ymarferydd. Mae'r ymchwil hon yn hanfodol wrth ddarparu strategaethau meddygol sy'n seiliedig ar dystiolaeth, gan ganiatáu i broblemau anafiadau sy’n flaenoriaeth gael eu nodi ac i dueddiadau o ran anafiadau gael eu hasesu. Mae aelodau'r grŵp yn gweithio'n agos gyda Chyrff Llywodraethu Cenedlaethol mewn chwaraeon i ymgymryd â phrosiectau epidemioleg anafiadau ac i roi  cyngor pwrpasol ar atal a rheoli anafiadau.

Themâu Allweddol: Dadansoddiad ystadegol o batrymau anafiadau; Llwytho a risg anafiadau; Effeithiau yn y meddwl  a rhyngbersonol mewn perfformiad chwaraeon.

Aelodau'r Grŵp

​Yr Athro Lynne Evans,
Athro Seicoleg Chwaraeon
Dr Marianne Gittoes,
Darllenydd mewn Biomecaneg Chwaraeon ac Ymarfer Corff (Arweinydd Grŵp)
Darllenydd Seicoleg Chwaraeon
Uwch Ddarlithydd mewn Seicoleg Chwaraeon ac Ymarfer Corff

Dr Luca Laudani,
Darlithydd mewn Biomecaneg
Dr Isabel Moore,
Darlithydd mewn Meddygaeth Chwaraeon ac Ymarfer Corff

Myfyrwyr:

Leah Bitchell - Aelod Cysylltiol Academaidd (PhD)
Lloyd Griffin - Aelod Cysylltiol Academaidd (PhD)
Kirsty Ledingham - Aelod Cysylltiol Academaidd (PhD)
Molly McCarthy-Ryan - Aelod Cysylltiol Academaidd (PhD)
Ben Robson - Aelod Cysylltiol Academaidd (PhD)
Tom Williams - Aelod Cysylltiol Academaidd (PhD)

Cydweithwyr

Mewnol
Yr Athro Gareth Irwin (Prifysgol Metropolitan Caerdydd, y DU)
Dr Rhodri Lloyd (Prifysgol Metropolitan Caerdydd, y DU)

Allanol
Dr Kelly Ashford (Canada)
Dr Adam Bruton (Roehampton University, y DU)
Dr Ceri Diss (Roehampton University, y DU)
Mr Harry Fisher (y DU)
Mr Prav Mathema (y DU)
Yr Athro Richard Mullen (Prifysgol De Cymru, y DU)
Dr Max Paquette (University of Memphis, UDA)
Dr Vicky Stiles (Exeter University, y DU)
Dr Ross Wadey (St Mary’s University, y DU)
Dr Maximilian Wdowski (Coventry University, y DU)
Dr Rich Willy (University of Montana, UDA)
Dr Hannah Wyatt (Auckland University of Technology, SN, Ionawr 2020)

 

Enghreifftiau o Gyllid 

British Association of Sport and Exercise Sciences (BASES) Early Career Researcher and Practitioner Award

Prifysgol Metropolitan Caerdydd, gwobr ymchwil ac arloesi (2016-2019): An interdisciplinary stress-based examination of injury occurrence and response in competitive sport

Economic and Social Research Council (ESRC) Wales Doctoral Training Partnership PhD Studentship (2019-): The relationship between social support, capitalization support, treatment efficacy and adherence during the rehabilitation phase of injury

Knowledge Economy Skills Scholarships (KESS2): Developing lower limb biomechanical injury risk metrics to inform return-to-play using wearable technology

Knowledge Economy Skills Scholarships (KESS2): Player-specific injury risk and the impact on performance in male professional rugby union

MRC Proximity to Discover: Assessing the validity and feasibility of objectively quantifying training characteristics associated with the development of running related injuries

Undeb Rygbi Cymru: Injury prevention in elite rugby union

Rygbi'r Byd: The impact of concussion on subsequent injury risk in Rugby Union