Goroeswr strôc yn cael ei wobrwyo am waith gyda myfyrwyr Met Caerdydd i godi ymwybyddiaeth o affasia

Newyddion | 26 Hydref 2023

​​​Mae dyn o Gaerdydd a gafodd strôc yn 2018 ac a gafodd ddiagnosis o affasia wedi gweithio gyda dros 100 o fyfyrwyr therapi lleferydd ac iaith ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd i’w helpu i gwblhau eu graddau a chodi ymwybyddiaeth o’r cyflwr.

Roedd Marc Rees, 61 oed o Lanisien, yn 56 oed pan gafodd strôc ac, er iddo wella’n gorfforol, cafodd ddiagnosis o affasia yn ddiweddarach – cyflwr sy’n achosi i berson gael anhawster gyda’i iaith lafar ac ysgrifenedig a gall fod o ganlyniad i strôc. Mae affasia yn gyflwr cymharol anhysbys ac yn aml yn cael ei gamddeall, er ei fod yn effeithio ar dros 350,000 o bobl yn y DU ar hyn o bryd.

Roedd profiad Marc o affasia yn golygu ei fod yn ei chael hi’n arbennig o heriol mynegi ei hun ar lafar, deall beth roedd pobl eraill yn ei ddweud, a chyda darllen ac ysgrifennu. Cafodd Marc ei gyfeirio at Glinig Met Caerdydd i gael rhagor o therapi lleferydd ac iaith. Yn ystod y cyfnod hwn mynegodd Marc ddiddordeb i weithio ymhellach gyda myfyrwyr a’u helpu i ddysgu am affasia. Ers hynny, mae Marc wedi mynd ymlaen i weithio gyda dros 100 o fyfyrwyr.

Dywedodd gwraig Marc, Sue Rees: “Mae gweithio gyda’r myfyrwyr wedi rhoi hyder i Marc ac mae’n falch ei fod yn gallu helpu myfyrwyr therapi lleferydd ac iaith yn y dyfodol i ddatblygu sgiliau mor bwysig.”

Cafodd Marc ei enwebu gan Brifysgol Met Caerdydd am ei gefnogaeth gyda myfyrwyr a derbyniodd wobr yng Ngwobrau Rhoi Llais Coleg Brenhinol y Therapyddion Iaith a Lleferydd (RCSLT) ddydd Gwener 6 Hydref 2023 – yn dathlu cyflawniadau’r rhai sydd wedi cyfrannu at wella bywydau pobl ag anghenion cyfathrebu neu lyncu.

Mae Katie Earing yn Uwch Ddarlithydd Clinigol Therapi Iaith a Lleferydd ym Mhrifysgol Met Caerdydd. Dywedodd: “Iaith yw’r arian hanfodol ar gyfer pob agwedd ar fywyd, gan gynnwys sut rydyn ni’n mynegi ein hunaniaeth ac yn meithrin perthnasoedd, a phan gaiff ei golli, mae pobl yn aml yn teimlo’n ynysig ac wedi’u datgysylltu’n gymdeithasol. Wrth gael sgwrs gyda rhywun ag affasia, yn aml nid yw pobl yn gwybod sut i helpu na’r ffyrdd gorau o gefnogi cyfathrebu rhywun sydd â’r cyflwr.

“Cofleidiodd Marc y cyfle i weithio gyda myfyrwyr, gan gymryd rhan lawn yn y sesiynau. Trwy benderfyniad a gwaith caled, gwnaeth sawl cynnydd yn ei gyfathrebu, yn enwedig mewn deall, darllen ac ysgrifennu.”

Defnyddir Clinig Therapi Iaith a Lleferydd Met Caerdydd gan fyfyrwyr sy’n astudio ar y Gradd Therapi Lleferydd ac Iaith, BSc (Anrh), sy’n golygu bod myfyrwyr yn cael cyfle i gael profiad clinigol ymarferol gydag amrywiaeth o gleientiaid oedolion a phediatrig trwy gydol eu hastudiaethau.

Aeth Katie yn ei blaen: “Gall myfyrwyr gael eu dychryn cyn yr asesiad ond dod allan yn teimlo mor ddiolchgar am y profiad. Mae’r sesiynau hyn yn golygu eu bod yn dysgu am realiti byw gydag affasia yn uniongyrchol gan y cleient ac yn dod o hyd i ffyrdd o gefnogi sgwrs, gan gynnwys ysgrifennu geiriau allweddol a chaniatáu amser ychwanegol ar gyfer ymatebion. Mae Marc yn rhagori ar wneud i fyfyrwyr deimlo’n gyfforddus, gan weithio gyda nhw i ddatrys unrhyw ddadansoddiad yn y sgwrs, felly mae wedi bod yn brofiad cadarnhaol i’r ddau barti.”

Ers gweithio gyda’r myfyrwyr ym Met Caerdydd, mae Marc hefyd wedi cymryd rhan mewn prosiectau ymchwil israddedig ac ôl-raddedig, ac mae dau ohonynt wedi mynd ymlaen i dderbyn Gwobr Myfyrwyr Ymddiriedolaeth Tavistock ar gyfer Aphasia.

I ddysgu mwy am aphasia, ewch i wefan y Gymdeithas Strôc.