Newyddion | 7 Mawrth 2022
Heddiw, mae Prifysgol Metropolitan Caerdydd wedi penodi Cyfarwyddwr Gweithredol y Cyngor Academyddion mewn Perygl (Cara), Stephen Wordsworth CMG LVO, fel Canghellor newydd y Brifysgol.
Mae gan Stephen brofiad helaeth a lefel uchel mewn cysylltiadau rhyngwladol, diplomyddiaeth ddiwylliannol a rôl addysg mewn datrys gwrthdaro rhyngwladol a meithrin gallu. Mae wedi arwain Cara ers 2012, drwy gyfnod pan fo'r Cyngor wedi cynyddu ei waith yn sylweddol gyda phrifysgolion y DU ac eraill i gynnig noddfa i academyddion a'u teuluoedd rhag erledigaeth a thrais mewn gwledydd gan gynnwys Syria, Afghanistan ac yn awr, Wcráin. Sefydlwyd y Cyngor Academyddion mewn Perygl ym 1933 gan academyddion a gwyddonwyr blaenllaw yn y DU, i ddechrau i gefnogi eu cydweithwyr sydd mewn perygl yn yr Almaen yn dilyn cynnydd y blaid Natsïaidd.
Prifysgol Metropolitan Caerdydd oedd y 'Brifysgol Noddfa' ddynodedig gyntaf yng Nghymru yn 2018 ac mae ganddi raglen sefydledig o Ysgoloriaethau Noddfa sy'n cefnogi ffoaduriaid a cheiswyr lloches. Mae'r Brifysgol wedi bod yn gweithio gyda Cara i gefnogi academyddion sydd mewn perygl oherwydd gwrthdaro rhyngwladol ac yn ddiweddar croesawodd academydd benywaidd o Afghanistan fel Cymrawd Cara.
Cyn dechrau yn ei swydd yn Cara yn 2012, roedd Stephen yn aelod o Wasanaeth Diplomataidd y DU gyda'i ddwy swydd ddiwethaf yn Ddirprwy Bennaeth Cenhadaeth yn Moscow a Llysgennad Prydain i Belgradd. Bu'n gwasanaethu yn Nigeria o'r blaen, yn yr Almaen yn ystod uno, ac yng Ngwlad Belg fel Cynghorydd Gwleidyddol i'r NATO Goruchaf Comander Perthynol Ewrop yn ystod y gwaith o ddatblygu 'Partneriaeth Heddwch' NATO a lansio'r genhadaeth cymorth heddwch a arweinir gan NATO yn Bosnia a Herzegovina. Roedd ei swyddi yn Llundain yn cynnwys bod yn Bennaeth Adran ar gyfer Dwyrain yr Almaen a Berlin 1988-90, ar yr adeg y daeth Wal Berlin i lawr, a Phennaeth Adran y Balcanau Gorllewinol 1999-2002.
Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae Stephen hefyd wedi gwasanaethu fel Ymddiriedolwr dwy elusen yn y DU ac fel Cynghorydd Plwyf.
Dywedodd Stephen "Mae'n bleser ac yn anrhydedd i mi ddychwelyd i'm gwreiddiau yn Ne Cymru, fel Canghellor Prifysgol Metropolitan Caerdydd. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf mae'r Brifysgol wedi bod yn bartner gweithgar yng ngwaith Cara, ac rwy'n edrych ymlaen yn fawr at gwrdd â'r holl staff a myfyrwyr a dysgu llawer mwy am yr hyn sydd wedi ei wneud yn gymaint o lwyddiant."
Mae Canghellor y Brifysgol yn rôl ddi-dâl lle mae deiliad y swydd yn cyflawni nifer o rolau seremonïol allweddol, gan gynnwys mynychu seremonïau graddio, ac mae'n gweithredu fel llysgennad, eiriolwr a chynghorydd strategol i'r Brifysgol yng Nghymru, y DU ac yn rhyngwladol. Mae profiad Stephen fel uwch ddiplomydd a'i waith gyda Cara yn cyd-fynd yn gryf â dull a nodau'r Brifysgol sy'n seiliedig ar werthoedd mewn addysg a chysylltiadau rhyngwladol. Mae ei ddealltwriaeth a'i wybodaeth am rôl addysg mewn datrys gwrthdaro rhyngwladol a meithrin gallu yn cryfhau gallu Prifysgol Metropolitan Caerdydd i weithio'n rhagweithiol gyda'n myfyrwyr rhyngwladol, gan gynnwys ein 10,000 o fyfyrwyr addysg drawswladol mewn 18 o golegau partner mewn 15 o wledydd ledled y byd a'n 2,000 o fyfyrwyr rhyngwladol yng Nghaerdydd.
Dywedodd Cadeirydd Bwrdd y Llywodraethwyr, John Taylor CBE, "Rydym wrth ein bodd bod Stephen wedi cytuno i fod yn Ganghellor i ni. Mae'n dod â chyfoeth o gyflawniad rhyngwladol gydag ef yn y Gwasanaeth Diplomataidd a phrofiad hir o weithio gyda'r sector prifysgolion ledled y Byd."
Cafodd Stephen ei eni a'i fagu ym Mhort Talbot, De Cymru, a chafodd ei addysgu yn Ysgol Sant Ioan ym Mhorthcawl ac yng Ngholeg Epsom. Astudiodd Almaeneg a Rwsieg ym Mhrifysgol Caergrawnt ac mae ganddo Ddoethuriaeth Anrhydeddus yn y Celfyddydau Rhyddfrydol o Brifysgol Abertay a gwobrau'r DU am Raglaw y Gorchymyn Fictoraidd Brenhinol a Chydymaith Urdd Sant Mihangel a St George, yn ogystal â Chroes y Swyddog o Orchymyn Teilyngdod Gweriniaeth Ffederal yr Almaen.
Dywedodd yr Is-Ganghellor, yr Athro Cara Aitchison, "Rwy'n falch iawn bod Stephen wedi derbyn rôl y Canghellor ar yr adeg dyngedfennol hon yn hanes 157 mlynedd y Brifysgol a'r adeg dyngedfennol hon mewn cysylltiadau rhyngwladol. Anaml y bu adeg pan fu mwy o bwyslais ar rôl addysg mewn diplomyddiaeth ddiwylliannol, datrys gwrthdaro ac adeiladu heddwch ac edrychaf ymlaen at weithio gyda Stephen wrth i ni adeiladu ar rôl Met Caerdydd fel Prifysgol Noddfa a grym da i ddatblygu addysg, ymchwil ac arloesi i fynd i'r afael â'r heriau y mae ein byd yn eu hwynebu heddiw ac yn y dyfodol."
Mae Stephen Wordsworth yn olynu Barbara Wilding CBE QPM, cyn Brif Gwnstabl Heddlu De Cymru, a ddaeth yn Ganghellor cyntaf Prifysgol Metropolitan Caerdydd yn 2015. Arweiniodd cyfnod Ms Wilding yn ei swydd at Met Caerdydd yn cael ei henwi’n Brifysgol y Flwyddyn y DU ac Iwerddon 2021 yn dilyn gwobrau THE a Phrifysgol Cymru y Flwyddyn The Times a The Sunday Times 2021.
